Stef Mintiens

 

Stef Mintiens is natuurarts en ijvert al meer dan 25 jaar voor een gezonde voeding en levensstijl. Hij kijkt met een basic gezond verstand naar de verhalen die over gezondheid & voeding de ronde doen en haalt ze door een sceptische mangel om over te houden waar het écht om gaat. Over deze gezonde levensvisie verschijnt eind deze zomer een boek.

Het gekrijs van één of andere kaketoe in het dichte gebladerde van het woud. Een expeditie van tientallen dragers die kamp- en filmmateriaal over  een net met de machete uitgehakt pad voortsjouwen en de stem van sir David Attenborough die zeer duidelijk, zelfs met de intonatie en een goed getimede zucht de ondraaglijkheid van de hitte en de tropische ontberingen beschrijft.

De zoektocht naar de bronnen van de Nijl en het Maangebergte kluisterde ons vroeger wekenlang aan het BBC zwart-wit scherm.

Was het Lake Victoria of toch die kleine beek met waterval in Oeganda?

De bronnen van de natuur zijn op zich nog makkelijk te checken of te vinden. Als je wil weten waar een appel groeit hoef je de boomgaard maar te traceren. Als je wil weten wat er in die appel zit hoef je de samenstelling maar te analyseren.

Heel wat moeilijker wordt het als je informatie wil over dingen die door de mens gemaakt worden. Er wordt gegoocheld met dure afkortingen die iedereen gebruikt maar haast niemand begrijpt. Er wordt geschermd met patenten en industriële geheimhouding.

Hoe transparanter het leven van de gewone man of vrouw wordt voor de informatiediensten van de overheden, hoe groter de rookgordijnen die worden opgetrokken rond voedselproductie en industrie.

De smog komt niet meer uit de fabrieksschouw, maar uit de mond en de teksten van de public relations afdelingen.

Als je vraagt naar de bron, naar de aard van een productieproces, naar foto’s of documenten om bepaalde beweringen te staven krijg je ofwel geen antwoord ofwel een zeer vaag antwoord ofwel een verwijzing naar een zogenaamde “wetenschappelijke publicatie” die alleen terug te vinden is op een door het bedrijf in kwestie zelf gebouwde webpagina.

Komt daarbij dat het lijkt alsof we allemaal onze lessen biologie, fysica en chemie uit ons roemrijke schoolverleden vergeten zijn. De zone in de hersenen waar wetenschappelijke basiskennis bewaard wordt is duidelijker een makkelijkere prooi voor de eerste symptomen van dementie dan pakweg de zone waar we opslaan wat we hebben uitgestoken met onze vakantieliefjes, destijds.

Het zoeken naar de bronnen van de Nijl was in vergelijking met het zoeken naar correcte en betrouwbare informatie “some boy scouts play”.

Je leest vandaag  allerhande kreten op het internet. De vluchtigheid van de digitale media en het feit dat gelijk wie gelijk welke “beroemde” naam onder één of ander citaat kan plakken maken de ontraceerbare diarree nog moeilijker te checken. Als je iets op papier zet en je zet je naam daaronder als auteur, dan denk je wel even na vooraleer je onzin schrijft. Je controleert nauwgezet of wat je schrijft wel klopt, wetende dat je er nadien door een lezer kan op aangesproken worden.

Laat ons een simpel voorbeeld nemen: “Je kan best veel melk drinken want in melk zit veel calcium en dat is goed voor je botten.”  Cijfers leren dat, afhankelijk van de bron, van het type van koe en van wat dat beest te eten krijgt er ongeveer 100 mg calcium zit in 100 gram melk. Die melk wordt dan door de zuivelfabrieken ook nog eens aangelengd met water om meer winst te maken, zodat wat we werkelijk binnen krijgen nog minder is. Broccoli heeft ongeveer 120 mg calcium per 100 gram en kastanjes maar liefst 1400 milligram calcium per 100 gram.  Vreemd genoeg lezen we nooit in overheidscampagnes dat we meer kastanjes of sesamzaad moeten eten tegen de osteoporose…

Een campagne die wel in het oog springt is die voor het gebruik van visolie. Maar wat is dat eigenlijk en waar komt het vandaan?

“Krill” – zo leerden de lessen biologie mij lang geleden – “is een microscopisch klein kreeftje dat leeft in de Antarctische zeeën, het voedt zich met plankton en wordt gegeten door walvissen.”  De voedselketen ten voeten uit. Eten en gegeten worden. En recent lezen we dan weer in diverse teksten dat het highly recommended is om krill olie te gaan slikken of eten omdat die zo rijk is aan allerhande gezonde vetten.

Ik heb daar onmiddellijk een paar vragen bij. Ten eerste: hoe vang je een microscopisch klein kreeftje?  Hoe vang je dat beestje in de Antarctische zee, waarvan we door de Sea Sheperd beelden weten dat het niet direct de meest vlakke zee ter wereld is? Waarom spreekt de fabrikant van krill olie over het “harvesten” – het oogsten -dus, van de krill, alsof hij met een landbouwmachine over een glooiende weide is gereden?

Verder is van dergelijke kleine organismen geweten dat ze sterk onderhevig zijn aan bederf eens ze dood zijn en dat ze heel snel dood gaan als je ze uit hun natuurlijke biotoop haalt.

Maar de Antarctische zee ligt in het uiterste zuiden en de twee bekende krill olie producenten zijn gevestigd in Canada en in Noorwegen. Mij lijkt het onwaarschijnlijk dat de “oogstschepen” elke dag een verse lading krill afleveren aan de letterlijk andere kant van de wereldbol.

Ahaaaa! Daar vinden we de oplossing op de site van de fabrikant: “Het is belangrijk dat de krill niet de kans krijgt om slecht te worden, dus wordt de krill onmiddellijk na de vangst op het schip zelf verwerkt tot olie. So far so good… De zogenaamde fabrieksschepen zijn bekend, een oude kennis runt een bedrijfje in Peru dat witte vissen zoals heek vangt en ze in diepvriescontainers aan wal zet, reeds  verwerkt tot gepaneerde “kabeljauw”-fishsticks van allerhande merken.

Maar wat dan te denken van het feit dat één van beide krill fabrieken een tijd geleden de lucht werd ingeblazen door een foutje in het hanteren van één van de belangrijke hulpmiddelen voor het extraheren van de triglyceriden uit de krill, namelijk ACETON!?

Oei! Chemische extractie zegt U? Maar enkele maanden geleden beweerde nog een vertegenwoordiger van bedrijf X dat de krill olie die zij verkopen de enige “KOUD GEPERSTE” is van een bedrijf dat dat exclusief voor hen doet … ?? Diezelfde vertegenwoordiger beloofde trouwens op zoek te gaan naar beelden of foto’s van de krill vangst en het verwerkingsproces op zee. Ik laat U raden hoeveel foto’s ik al gekregen heb…

Maar gelukkig is er ook nog goed nieuws uit de natuur: de gezonde vetzuren die we nodig hebben voor onze celvernieuwing en voor het verbeteren van de synapsen in onze hersenen vinden we ook plenty in lijnzaad, chiazaad, sesamzaad en allerhande noten en olijven.

En dat is een meevaller, want die dingen kan je zo eten en om de boeren terug te vinden die deze gewassen telen hoef je niet naar de Antarctische zee. Uit die zaden kan je dan zelf de olie persen of  vind je ook zonder problemen de coöperatieven terug waar dat gebeurt.

De bronnen van de Nijl en de bronnen van de plantaardige olie bestaan dus echt. Van de krill oogst ben ik niet zeker…